Մատերիալիզմ և իդեալիզմ

Թարգմանված է անգլերենից։ Աղբյուրներ՝ 1, 2, 3, 4:

Ի՞նչ է մատերիալիզմը։
Մատերալիզմը փիլիսոփայական հայացք է, ըստ որի աշխարհը կազմված է միայն մատերիայից, և այն ամենը, ինչը փաստացիորեն կազմված չէ մատերիայից (գիտակցությունը, մտավոր ասպեկտները և այլն) մատերիալական օբյեկտների փոխազդումների արդյունքն են։
Մատերիալիստը ըստ սահմանման աթեիստ է, քանի որ չի հավատում աստվածների կամ գերբնական ուժերի, սակայն ոչ բոլոր աթեիստներն են մատերիալիստ։
Մատերիալիզմի ճյուղերից են ռեդուկցիոնիզմը, տրամաբանական պոզիտիվիզմն ու էմպիրիզմը։

Ի՞նչ է իդեալիզմը
Իդեալիզմը փիլիսոփայական գաղափար է, որտեղ խոսվում է, որ իրականությունը հիմնված է գաղափարների, արժեքների, կամ ընկալողի աշխարհահայացքի վրա։ Ըստ իդեալիզմի՝ արտաքին (կամ իսկական) աշխարհը չի կարող առանձնացվել տվյալ մարդու գիտակցությունից, մտքից կամ ընկալումից։

Մատերիալիզն ու իդեալիզմը մինչև միջնադարի վերջը․
Մատերիալիզմը ձևավորվեց մ․թ․ա 800-200 շրջանում՝ Եվրաիսայի մի քանի տարբեր տարածաշրջաններում, հնարավոր է իրարից անկախ։
Հին հնդկական փիլիսոփայության մեջ մատերիալիզմը առաջացավ մ․թ․ա ~600 թվին՝ Աջիտա Կեսակամբալիի, Պայասիի, Կանադայի աշխատանքների, Յարվակայի փիլիսոփայական դպրոցի շնորհիվ։
Հին հունաստանի վաղ մատերիալիստների մի քանիսն էին Թալեսը, Անաքսագորասը, Էպիկուրը ու Դեմոկրիտեսը։ Լուկրետիուսի De Rerum Natura լատիներեն պոեմը արտացոլում է Դեմոկրիտեսի ու Էպիկուրի մեխանիստիկական փիլիսոփայությունը։
I դարի մեզ հայտնի մատերիալիստներ են չինացի Յանգ Զոնգն (մ․թ․ա 53- մ․թ․ 18) ու Վանգ Չոնգը։
Ավելի վաղ մատերիալիստական աշխատանքի օրինակ է հնդիկ Ջայարաաշի Բհատտանի (VI դար) “Տաթթվոպապլավասիմհա”-ն։
XII դարասկզբի Ալ-Անդալուսում արաբ փիլիսոփա Իբն Թուֆեյլը իր փիլիսոփայական նովելում՝ Hayy ibn Yaqdhan-ում, քննարկել է մատերիալիզմը, ինչպես նաև պատմական մատերիալիզմը։

Պլատոն (մ․թ․ա 428-248) համարվում է առաջին փիլիսոփաներից մեկը, ով քննարկել է իդեալիզմը։
Պլատինուսը (204-270) իր “Enneads” աշխատանքներում եկել է իդեալիզմի մոտովար եզրակացության։

---

Իմ մոտեցումը մատերիալիստական է, սակայն համաձայն եմ այն (իդեալիստական) մտքի հետ, որ տվյալ մարդու իրականությունը կախված է նրա աշխարհահայացքից: Ճիշտ է, այդ իրականությունը արդեն իսկական չի ստացվում, և հենց այդպես էլ հետ ենք գալիս մատերիալիզմի։

 

Ահաբեկչություն

• Ի՞նչ է ահաբեկչությունը
  Ահաբեկրությունը ուժի կամ բռնության անօրինական օգտագործումն է մարդկանց կամ ինչ-որ տարածքի դեմ, կառավարությանը կամ կառավարության քաղաքացիներին ճնշելու կամ պարտադիրելու ինչ-որ քաղաքական կամ սոցիալական նպատակ առաջ տանելու համար։ Աղբյուր
• Նպատակը և ձևերը
  Ձևերը՝
  Պետության կողմից կատարած, պետության կամ կառավարման վրա ահաբեկրություն։
  Ապստամբական ահաբեկրություն, որտեղ ահաբեկչական խմբերը ապստամբում են կառավարության դեմ։
  Ահաբեկիչներ, որոնք ունեն քաղաքական գաղափարախոսական արմատներ։
  Կրոնական ահաբեկչություն, որտեղ ահաբեկչական խմբերը մղված են կրոնական նպատակներով։
  Հանցագործական ահաբեկչություն, որտեղ ահաբեկչական գործողությունները կատարում են հանցագործություն կատարարու նպատակով։
  Աղբյուր
• Ահաբեկչության պատմությունը սկսած 1-ին դարից
  Ահաբեկչական ամենավաղ մեզ հայտնի գործողությունը տեղի է ունեցել I դարում՝ Սիքարիների կողմից։
  Աղբյուրներ՝ 1, 2
• Ահաբեկչություն Հայատանում
  Ահաբեկչության տեսակ էր 1999 թվականի հոկտեմբերի 27-ին ՀՀ Ազգային ժողովի վրա կատարված հարձակումը, որի հետևանքով զոհվեցին ՀՀ ԱԺ նախագահ Կարեն Դեմիրճյանը, վարչապետ Վազգեն Սարգսյանը և 6 այլ պետական գործիչներ ու ԱԺ պատգամավորներ։ Աղբյուր
  Բագրատաշենի ահաբեկչություն, ահաբեկչական գործողություն, որը տեղի է ունեցել 1994 թվականի սեպտեմբերի 4-ին Տավուշի մարզի Բագրատաշեն գյուղում: Ռումբը տեղադրված է եղել գյուղի շուկայում, որի արդյունքում 14 մարդ զոհվել է (ներառյալ երկու ահաբեկիչները), իսկ 46 մարդ՝ վիրավորվել: Աղբյուր
• Ահաբեկիչների մարտավարությունը և ֆինանսավորումը
  Ահաբեկիչները և ահաբեկչական խմբերը սովորաբար օգտագործում են ցանկացած հնարավոր եքամուտ ստանալու տարբերակ, օրինակ՝ թմրադեղերի, սև շուկաի նավթի, անօրինական ձևով ձեռք բերած ավտոմեքենաների վաճառքը, անօրինական կերպով ստեղծաց տաքսիի ընկերությունները, և այլն։ Աղբյուր

 

Կրոն

Աղբյուրը՝ wikipedia.org։ Թարգմանված է անգլերենից։

• Ի՞նչ է կրոնը։
  Կրոնը հասարակական գիտակցության ձև, աշխարհայացք է, որը հիմնված է գերբնական ուժերի, աստվածությունների նկատմամբ ունեցած հավատի վրա:
• Կրոնի ծագումը՝
  Կրոնանական գաղափարների ամենավաղ հայտնաբերված ապացույցերը ունեն մի քանի հարույր հազար տարի հնություն։ Հնէաբանները հայտնաբերել են ըստ երևույթին դիտավորյալ թաղված հոմո սափիեններ, որոնց ամենահինը ունի 300000 տարի հնություն։ 
• Համաշխարհային կրոններ (մի քանիսը)՝
  Քրիստոնեություն – 2.4 միլիարդ
  Իսլամ – 1.8 միլիարդ
  Հինդուիզմ – 1,2 միլիարդ
  Աշխարհիկ / Ոչ կրոնական / Ագնոստիկ / Աթեիստ – 1,2 միլիարդ
  Բուդդիզմ – 506 միլիոն
  Չինական ավանդական կրոն – 394 միլիոն
  Աֆրիկական ավանդական կրոններ – 100 միլիոն
  Սիկհիզմ – 26 միլիոն
• ազգային կամ մեկ էթնիկական կազմավորմանը վերաբերող կրոններ (հուդայականություն, հինդուիզմ, շայնիզմ են, բուդդայականություն, քրիստոնեություն, իսլամ)
  Քրիստոնեություն – Առաջացել է I դար, Եվրոպայում: Հիմնական գաղափարը՝ աղոթքների միջոցով մարդու մեղքերի ազատում:  Գլխավոր մարգարե․ Հիսուս Քրիստոսը ՝ Աստծո որդին: Սուրբ գիրք՝ Աստվածաշունչը:
  Իսլամ – Առաջացել է մ․թ․ա VII դար, Մեքքայում։ Հիմնական գաղափարը՝ Ալլահի օրենքների ճանաչումը կյանքի բոլոր բնագավառներում: Գլխավոր մարգարե՝ Մուհամեդը։ Սուրբ գիրք՝ Կարան:
  Բուդդիզմ Առաջացել է մ․թ․ա VI դարում, Մագադա թագավորությունում։ Հիմնական գաղափարը՝ մարդկային հոգու վերածննդի հավատք, Աստծո հանդեպ հավատի բացակայություն: Գլխավոր մարգարե՝ Բուդդա: Սուրբ գիրք ՝ Տրիպիտակա:

 

Երկիր մոլորակի ամենահետաքրքիր վայրերը

 

5 հետաքրքիր փաստ միջին դարերի մասին

 

5 հետաքրքիր փաստ կորոնավիրուսի մասին

 

I wish I could fly

By Gor Martirosyan. Translated from Armenian, original here.

I wish I could fly – Gor Martirosyan

On this spring morning, the sun warms the hearts of the people, who have wonderful thoughts of the day on their mind, but the birds, the birds can fly anywhere, where they want to.

We, too, can fly – with our beautiful minds.

People love to travel, love to listen to music on the way, they love to watch the road, watch the sun, or think about someone, or some moment.

So, I decided to fly, to fly around Armenia and quench my thirst for traveling.

I traveled with my loved ones. The journey had begun, with high spirits, and full of emotions.

We could feel the cold air in our hearts. By looking away from the sun for a moment, I caught a glimpse of Sevan.

This time I felt the scent of freshness. We were in Dilijan. We were flying anywhere, where there was love, joy, or the callings of the heart.

By flying, I filled my soul, my heart and the sky. We flew over the mountains, the forests, rivers, lakes and roofs. There were no limits, no walls.

We shall fly and admire nature, we shall fly with our minds. We shall fly with our loved ones – looking into each others’ eyes, and feeling the heat of life in our hearts.

 

Մի քանի պանդեմիաների մասին

Աղբյուրը՝ այստեղ։ Թարգմանված է անգլերենից։
ՋԻԱՀ-ի պանդեմիան, 2005-2012
Առաջին անգամ հայտնաբերվել է 10976թ․-ին, Կոնգոյի հանրապետությունում։ 1981թ․-ից ՁԻԱՀ-ից մահացել է ավելի քան 36 միլիոն մարդ։ Այժմ ՁԻԱՀ-ով է վարաքված մոտավորապես 32 միլիոն մարդ, վարաքվածները գտնվում են հիմնականում Սահարական Աֆրիկայում, որի բնակչության 5%-ն է վարաքված դրանով։ Տարիների ընթացքում ստեղծվել են նոր բուժումներ, և 2005-2012թ․-երի ընթացքում ՁԻԱՀ-ի պատճառով տարեկան մահացածներ թիվը 2․2 միլիոնից իջել է 1․6 միլիոն։

1968-ի գրիպի պանդեմիան
1968թ․-ի հուլիսի 13-ին գրառվեց առաջին դեպքը, և ընդհամենը 17 օրում դեպքեր գրառեվեցին նաև Սինգապուրում ու Վիետնամում։ 3 ամիս հետո դեպքեր եղան նաև Հնդկաստանում, Ավստրալիայում, Եվրոպայում, և ԱՄՆ-ում։ Մահացավ ավելի քան 1 միլիոն մարդ, որից 500․000-ը Հոնգ Կոնգից էր։

Ասիական գրիպ 1956-1958
Ասիական գրիպը առաջացավ Չինաստանում, և տարածվեց Սինգապուր, Հոնգ Կոնգ, և ԱՄՆ։ Երկու տարու ընթացքում մահացավ մոտավորապես 2 միլլիոն մարդ։

 

Ռոլս-Ռոյ; Պատմություն

Աղբյուրը՝ այստեղ։ Թարգմանված է անգլերենից։
Ռոլս-Ռոյս (Limited)-ը բրիտանական ընկերություն էր, որը գոյատևեց 1907-1987 թվականները։ Այն հիմնել էին Չարլս Ռոլսն ու Հենրի Ռոյսը։ Սարքել են ավտոմեքենաներ, սիկ ավելի ուշ՝ օդանավերի շարժիչներ։

1884 թվականից Հենրի Ռոյսը հիմնել էր էլեկտրական և մեխանիկական սարքավորումների բիզնես։ 1904 թվականին, Մանչեսթերում ստեղծեց իր առաջին մեքենան՝ երկու մխոցանի Royce 10-ը։ Նույն տարվա Մայիսին Ռոյսը ծանոթացավ C.S. Rolls & Co. ավտոմեքենաների խանութի սեփականատիրոջ՝ Չարլս Ռոլսի հետ։

Չնայած, որ նա նախընտրում էր չորս մխոցաների մեքենաներ, Ռոլսին շատ դուր եկավ Royce 10-ը, և համաձայնվեց Ռոյսի սարքած բոլոր մեքենաները ծախել օր խանութում։ Բոլոր մեքենաները կկոչվեին Ռոլս-Ռոյս, և կծախվեին միայն և միայն Ռոլսի կողմից։

Ռոլս-Ռոյս (Limited)-ը հիմնվեց 1907 թվականին, Մանչեսթեր քաղաքի, Ռոյսի հիմնած նոր գործարանում։ Սկզբում արտադրվում էր չորս մոդել՝ երկու (10 ձիաուժ), երեք (15 ձ․), չորս (20 ձ․) և վեց (30 ձ․) մխոցանի մոդելները։

Այս մոդելներին էր հետևում «40/50» մոդելը, որ Ռոլս-Ռոյսի ամենահաջողակ մոդելն էր՝ վաճառվել էր ավելի քան 6000 հատ, և կոչվում էր «աշխարհի ամենալավ ավտոմեքենան։» Արտադրվել է 20 տարի և օգտագործվել և՛ առաջին, և՛ երկորդ համաշխարհային պատերազմում։ Կարող եք 40/50 մոդելի մասին կարդալ ավելին այստեղ (ռուսերեն լեզվով է գրված)։

1914 թվականին ըստ կառավորության ցանկության՝ Ռոլս-Ռոյսը սկսեց արտադրել օդանավերի շարժիչներ։ 1915 թվականին արտադրվեց առաջին մոդելը՝ «Eagle»-ը, որը առաջին օդանավի շարժիչն էր, որը կարող էր առանձ դադարի անցել Ատլանտյան օվկիանոսը։

1921 թվականին Սփրինգֆիելդ, ԱՄՆ-ում Ռոլս-Ռոյսը հիմնեց նոր գործարան, որտեղ իր աշխատելու տաս տարվա ընթացքում սարքվեց ևս 1500 40/50։

1931 թվականին Ռոլս-Ռոյսը գնեց Բենթլի մրցույթային ավտոմեքենաներ արտադրող ընկերությունը։ Սկսեցին արտադրել «Բենթլի»-ներ, սակայն այդ ավտոմեքենաները նույն Ռոլս-Ռոյսներն էին՝ ուղղակի ուրիշ լոգոյով։

1933 թվականին մահացավ Հենրի Ռոյսը, որի պատճառով Ռոլս-Ռոյսի լոգոյի կարմիր տառերը փոխարինվեցին սև տառերով։

1938 թվականին կառավորությունը հիմնվեց նոր գործարան, որտեղ Ռոլս-Ռոյսը կարտադրեր իր նոր «Merlin» ու «Griffon» օդանավի շարժիչները։ «Merlin»-ը Ռոյսի վերջին ծրագրած շարժիչն էր, որը սահմանեց նոր ռեկորդ՝ հասցնելով «Supermarine S.6B» օդանավին մինչև 640 կմ/ժ արագության։ 1946 թվականին, պատերազմից հետո, ավտոմեքենաների արտադրությունը Մանչեսթերից տեղափոխեցին այստեղ։

1951-1955 թվականներին Ռոլս-Ռոյսը արտադրեց դիզելով աշխատող գնացքների, գործարանների, տրակտորների, նավերի շարժիչները։

 

Պոեմների տեսակներ

Աղբյուրը՝ այստեղ։ Թարգմանված է անգլերենից։ 

Բալլադներ
Բալլադները պատմում են ինչ-որ պատմություն, սովորոբար լեգենդների մասին։ Երբեմն ունենում են ինչ-որ ասելիք կամ կյանքի դաս։ Բալլադները սովորաբար նաև երգում են։

Էպոսներ
Էպոսները պոեմների ամենաերկար տեսակներից մեկն է։ Նրանք գրված էն լինում պատմական իրադարձությունների և ժողովրդական ավանդությունների հիման վրա: 

Հայկուներ
Հայկուներ պոեմների ճապոնական տեսակ է։ Նրանք կազմված են լինում 3 տողից, որտեղ առաջին ու երրորդ տողերն ունենում են 5 վանկ, իսկ երկրորդը՝ 7 վանկ։ Սովորաբար հայկուներ են գրում բնության մասին։